Çalışanların seçimi ve işe giriş muayeneleri
Çalışanların beceri ve sağlık durumlarına göre seçimi ve en uygun işe yerleştirilmeleri işyeri hekiminin öncelikli görevlerindendir. Her işletmenin üretim süreçleri, ortam sağlık tehlikeleri, çalışma koşulları farklıdır. Bu nedenle işe giriş muayeneleri her işletmeye özel farklılaştırılmalıdır.
PRİMUS ekibi öncelikle işyeri durum saptaması yapıp çalışma koşulları ve çalışma ilişkileri hakkında bilgi sahibi olarak “işyeri risk analizi” sonuçlarını inceler. İşyerini tanıma, çalışma ortamında işyeri durum saptaması ve gerekirse risk analizi yapılır.
Üretim (iş akış) şeması üzerinden çalışma ortamını etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal riskler ile iş kazası olasılığı yüksek çalışma alanları tespit edilir.
1. Personel sağlık gereklerinin her işyerine özel standartlaştırılması
Hekim, işe giriş muayenesi yaparken; yapılan üretimin biçimini, üretim akışını, çalışma ortamı koşullarını, riskli çalışma türlerini tespit etmelidir. İşyeri hekimi riskli çalışma koşullarını bilmiyorsa yaptığı muayene amacına ulaşamaz.
Çalışanın görev alacağı işyerinin tamamında veya işyerinin bir ünitesinde var olan tüm riskler dikkate alınıp, bu risklere yönelik anamnez, klinik ve laboratuvar muayeneleri yapılarak çalışanın işe yerleştirilmesi gerekir. Bu muayenede adayın tam bir psikososyofizyolojik değerlendirmesi yapılmalıdır. Aynı zamanda adayın yetenekleri ölçüsünde uygun işçiye uygun işin sağlanması yönünde değerlendirme yapılmalı, engelli veya kronik hastalığı olan adaylardan mevcut işe uygun olmayanlar işe yerleştirilmemelidir. Eğer üretim biçiminden kaynaklanan sorun varsa gereğinde uygun olmayan üretim biçiminde iyileştirmeler yapılarak aday işe yerleştirilmelidir.
İşyerinin büyüklüğüne göre birkaç gün veya hafta çalışma gerektiren; iş akış şeması üzerinde riskli noktaları belirlemek, risk faktörlerini ve bu noktalarda riske maruz kalan çalışanların listesini yapmak önemlidir. Sağlık gözetimi bu listeler üzerinden yapılacaktır. Ayrıca ”iş sağlığı yönünden iş analizi“ de yapılmalıdır:
-
Termal konfor (sıcak, soğuk, nem, basınç, hava akımı, gaz, buhar), kimyasal etkenler (solventler, gazlar, metaller, metal tozları),
-
Fiziksel etkenler (gürültü, aydınlatma, toz, iyonize-noniyonize radyasyon, titreşim),
-
Yüksekte çalışma,
-
Endüstriyel araç kullanımı,
-
Ergonomik olmayan koşullarda çalışma (uygunsuz duruş, oturuş ve ayakta durma, ağır yük kaldırma, tekrarlayıcı işler, ergonomik olmayan işyeri tasarımı),
-
Stresli işler,
-
Düzenli beslenmeyi zorlaştıran işler,
-
Riskli çalışma koşulları,
-
Uzun süreli çalışma (fazla mesai),
-
Vardiyalı çalışma,
-
Gece çalışması,
-
Ağır iş yükü, tekrarlı ve monoton işler (montaj hat çalışması vb.)
gibi esnek çalışma usullerinin uygulanıp uygulanmadığı kaydedilir.
Kamu kurumları işe alacağı personellerin minimum sağlık gereklerini yönetmeliklerle, görev alanına göre belirlemişlerdir. TCDD Sağlık ve Psikoteknik Yönergesi, Gemi Adamları Sağlık Yönergesi, TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği bu çalışmalara örnektir. Amaç, iş için sağlığı en uygun adayın işe alınmasıdır. Her işletme de risk analizi ve geçmiş örnek olaylar ışığında çalışanlarında arayacağı sağlık şartlarını belirlemelidir.
Primus işletmeye özel personel sağlık şartlarını belirler. Böylece işyeri hekimi kanaatine göre sürekli değişmeyen temel bir doküman oluşturulur. Bu doküman düzenli olarak gereğinde revize edilir. Standardizasyon daha kaliteli sağlık hizmeti sağlar.
2. Sağlıklı çalışanların işe giriş muayeneleri
3. Özel politika gerektiren işçilerin işe giriş muayeneleri
Gebe veya emziren kadınlar, 18 yaşından küçükler, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı olanlar, kronik hastalığı olanlar, yaşlılar, malul ve engelliler, alkol, ilaç ve uyuşturucu bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar özel politika gerektiren grupları oluştururlar.
Bu gruptaki çalışanları yakın takip ve koruma altına almak, bilgilendirmek ve yapılacak risk değerlendirmesinde özel olarak dikkate almak gerekir. Bu gruptaki çalışanların uygun işlere yerleştirilmemesi hem sağlıklarının bozulmasına yol açabilir hem de işletme, yüklü tazminat davalarıyla karşılaşabilir.
Primus ekibi her işyeri için özelleştirilmiş , aynı zamanda yönetmelik hükümlerine uygun anamnez ve fizik muayene formu kullanır. Adayların değerlendirilmesi her işyeri için standartlaştırılmış işe alım prosedürüne göre yapılır. Öz geçmiş, soy geçmiş ve anamnez bilgilerinin kaydından sonra çalışan, işyeri hekimi tarafından muayene edilir. Bu noktada yapılması gereken o işyerindeki risk analizi sonucu belirlenmiş risklerle ilgili seçilmiş ek ve tamamlayıcı muayenelerin yapılmasıdır.
Ayrıca sistemlerle ilgili laboratuvar muayeneleri (dolaşım, sindirim, boşaltım, sinir sistemi vd.) yapılır. Ek laboratuvar tetkikleri ve özel muayeneler işe alınacak tüm adaylara yapılabileceği gibi iş yeri bölümlerindeki farklı risklerine göre farklı tetkikler yapılabilir. Ofiste çalışacak bir personele solunum fonksiyon testi yapılması gereksiz harcamaya yol açacaktır.
Örnekle açıklayacak olursak;
Madencilik, taş ocağı, yapı işleri, kağıt sanayi, seramik- porselen sanayi, metal sanayi, cam sanayi, döküm işleri gibi işler tozlu işler sınıfındadır.
Tozlu ortam barındıran işyerinde;
Dolaşım sistemi hastalığı olanlar ( kalp yetmezliği, yüksek tansiyon) solunum sistemi bozukluğu olanlar, solunumu zorlaştıran yapısal göğüs anormalliği olanlar, kronik akciğer hastalığı olanlar (bronşit, asthma, amfizem, pnömokonyozlar, geçirilmiş tüberküloz) aşırı şişmanlığı olanlar tozlu işlerde çalıştırılmamalıdır.
Tozlu işlere alınacak olanların özellikle dolaşım ve solunum sisteminin dikkatli muayenesi gerekir. Riske özel ek laboratuvar muayenesi olarak solunum fonksiyon testleri, ILO normlarına uygun akciğer grafisi tetkiki ve incelemesi yapılmalıdır.
Ortam sağlık risklerine göre farklılaştırılmış işe giriş muayeneleri hem tasarruf sağlayacak hem de çalışan sağlığının korunmasını sağlayacaktır.
Sayfa içeriği
1. Personel sağlık gereklerinin her işyerine özel standartlaştırılması >>
2. Sağlıklı çalışanların işe giriş muayeneleri >>
3. Özel politika gerektiren işçilerin işe giriş muayeneleri >>
4. Engellilerin işe giriş muayeneleri >>
5. İşyerinin her prosesi için özelleştirilmiş laboratuvar tetkiklerinin belirlenmesi >>
6. İşyeri için özelleştirilmiş uzman doktor muayeneleri ve psikolojik testler >>
Sakarya, Ocak 2016 - Primus'un sektör ve proses koşullarına uygun işe giriş prosedürü ile ilgili otomotiv sektöründen örnek olayıdır.
Örnek olay (case study)
Literatür
Washington D.C., 2009 - Amerikan İSG İdaresinin tıbbi tarama ve sürveyans standartları ile ilgili yayınıdır. (İngilizce)
Makale
Sakarya, Mayıs 2016 - Çalışan seçiminin doğru yapılmasında iş sağlığı açısından önemli noktaları anlattığımız makalemizdir.
4. Engellilerin işe giriş muayeneleri
Örnek olay (case study)
Ülkemizde % 12.29 oranında engelli (8.431.937 kişi) nüfus bulunmaktadır. Bedensel, Zihinsel, Ruhsal Engellilerin de mümkün olduğunca çalışma yaşamına katılması gerekir. 4857 Sayılı İş Kanununun 30.maddesine göre, aynı il sınırları içinde 50 ve daha üzeri işçi çalıştıran işverenler mevcut çalışanlarının %3’ü kadar engelli personel çalıştırmakla yükümlüdürler. Bu düzenleme bedensel, zihinsel ve/veya ruhsal engellilik düzeyi %40’ ı geçenler için geçerlidir.
Engelli çalışanlar işe yerleştirilirken hem sağlıkları korunmalı hem de tama yakın performansla çalışabilmesi sağlanmalıdır. Bacaklarında ortopedik engeli olan çalışanların masa başı üretim işlerinde veya ofiste proje işlerinde çalıştırılması hem çalışan hem de işletme için faydalıdır. Tam işitme engeli olan çalışanın gürültülü işlerde çalıştırılması sağlığını etkilemeyecek, tama yakın performansla çalışmasını sağlayacaktır. Engellinin tam performansla çalışma yaşamına katılması psikolojisini olumlu yönde etkiler. Kendini daha değerli hisseder.
Primus ekibi Özürlü, Eski Hükümlü ve Terör Mağduru İstihdamı Hakkında Yönetmelik ekindeki Özürlülerin Çalıştırılabilecekleri İşler Listesi ve işyeri risk analizleri rehberliğinde işe alınacak engelli grubunun tespiti çalışmalarını yapar. Amaç, hem engelli adayın sağlığını korumak hem de işletmede tama yakın performansla çalışabilecek engellinin istihdamına destek olmaktır.
Primus her şirkete özel engelli alım prosedürü oluşturur. Çalışma bölgelerine göre istihdam edilecek engellilik türleri belirlenir. Ayrıca adayın oryantasyonuna destek, karşılaşılabilecek risklere karşı önlemler önerir. Engellileri en az 3 ayda bir çalıştığı alanlarda kontrol eder. Ayrıca bu çalışanlar poliklinik hizmetleri esnasında da kontrol edilerek çalışma koşullarının değişip değişmediği yönünde bilgi edinip gereken aksiyonları alır.
5. İşyerinin her prosesi için özelleştirilmiş laboratuvar tetkiklerinin belirlenmesi
İşletmedeki her proses kendine özgü sağlık riski barındırır. Örneğin solvent kullanılan işlerde çalışacak olanların kronik karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı, sinir sistemi hastalığı, dolaşım sistemi hastalığı, yüksek tansiyonu, kalp ritm bozukluğu, koroner kalp hastalığı, alkol- uyuşturucu bağımlılığı ve şeker hastalığı olmaması gerekir. Adayda, bu hastalıkların olup olmadığının kontrolü için Karaciğer fonksiyon testleri, GGT, hemogram, lökosit formülü, tam idrar tetkiki (albümin, şeker, safra boyaları, sediment), EKG, BUN, kreatinin tetkikleri yaptırılmalıdır.
Primus ekibi işyeri sağlık risklerine göre gerekli işe giriş tetkiklerini belirler ve standardize eder. Böylece adayların sağlığı için risk teşkil edecek işlerde çalıştırılmasını ve şirketin zarar görmesini önler.
Sakarya, Ocak 2016 - Primus'un sektör ve proses gereklerine göre uyguladığı engelli çalışan seçimi ve işe giriş muayenesi prosedürünün uygulamasına örnek olaydır.
6. İşyeri için özelleştirilmiş uzman doktor muayeneleri ve psikolojik testler
İşletmedeki proseslerde çalıştırılacak adaylarda risk analizi veya yönetmelik gereği uzman doktor / psikolog vb. danışmanlığı-muayenesi gerekebilir. Örneğin yönetmelik hükümlerine göre ekranlı işlerde çalışacakların işe giriş muayenelerinde göz hekimi konsültasyonu gerekir. Bazı işletmeler de iş kazası risklerini minimize etmek için endüstriyel araç kullanan çalışanlarına psikoteknik testler yaptırırlar.
Primus, işletmelerin yönetmelik gereği yaptırmak zorunda oldukları uzman hekim muayene desteğini sağlar. Primus işletmelerin isteği üzerine psikolog danışmanlığı ve psikoteknik test uygulama desteği sağlar.
© 2016 Primus İş Sağlığı Hizmetleri Ltd. Şti.